ҚАЗАҚ АУЫЗ ӘДЕБИЕТІ  ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК

Қазақ тiлi мен әдебиетi мамандығын болашақта терең де жан-жақты меңгеру мәселесi күннен-күнге талап күшейiп келедi. Әр бiр азаматтың таңдап алған қазақ тiлi мен әдебиетi мамандығын меңгеруде теориялы және практикалық бiлiмiн тереңдете түсу қажет. Қазақ фольклоры бүкiл әдебиет мәселесiн меңгеру үшiн негiзгi тiрек болып табылады.

Оқу-әдiстемелiк бағдарламаны амалға асыру үшiн мына мәселелерге назар аударылсын:

а)қазақ халық ауыз әдебиетiн меңгерiп, үйрену үшiн ауыз әдебиетi үлгiлерiнiң нұсқаларымен оқып сюжетiн меңгеру;

ә)баспада жарияланған оқулық, хрестоматиялық, көмекшi-құралдарды оқып, үйрену;

б) Қазақ ауыз әдебиетi үлгiлерiн жинау, зерттеу әдiстерiн меңгеру талап етiледi.

Қазақ халық ауыз әдебиетіне кіріспе. Ежелгі дәуір қазақ фольклоры. Қазақ фольклористикасы мәселелері. Қазақ ауыз әдеб.жиналуы.Фольклор үлгілерінің баспада жариялануы.Тұрмыс-салт өлеңдерін жинаған ғалымдар және ғылыми еңбектері.Наурыз салт-дәстүрі ұлттың ұлы мерекесін екенін.Көңіл-күй шығармаларының жиналуы, зерттелуі.Мақал-мәтелдердің баспада жариялануы Қазақ жұмбақтары. Ертегілердің жианлуы мен зерртелуі Күлдіргі әңгімелер, жинағының баспадан шығаруы.Эпик туындылар.

Қазақ халық ауыз әдебиетiнiң жанрлық құрылысы мен оның ерекшелiктерiн, мәтiннiң сюжет желiсiн меңгерудi мiндеттейдi, мәтiндi сюжет және композициялық құрылысына қарай талдау; мотив пен сюжет текстерiн қорытындылап шығарма жазуға дайындау.

 Курстың мазмұны мен мәнi. Қазақ тiлi мен әдебиетi мамандығына қазақ ауыз әдебиетi пәнi ең алғаш пән ретiнде бiр семестр бойынша лекциялық, практикалық-семинар сабағы жүргiзiледi. Студент толық мәтiн нұсқаларын, версияларын оқып, сюжет желiсiн салыстыра баяндап, реферат, курс жұмыстарын жазуға дағдыланады.Фольклорлық жанрлардың тақырыбына тиiстi мәтiндерiн оқып, талдау жасауға жаттығады; студент конспект арқылы теориялық ой-түйiндерiн жасап, композициясын өзбетiнше салыстырып пiкiр айтуға үйренедi; теориялық әдебиеттер тiзiмiне оқытушы-профессорлардың еңбектерiн де тiзiмге енгiзiп пайдалануға болады

Қазақ ауыз әдебиетінің зерттелуі. Фольклор туралы жалпы түсiнiк. Басқа пәндер мен байланысы. ауыз әдеб. жанрлары. ауыз әдеб. жазба әдебиетi айырмашылығы. Қазақ ауыз әдеб. жиналуы. Ч.Валиханов, В.В.Радлов.Ә.Диваев жинаушы және зерттеушi. Қазақ ауыз әдебиетiнiң зерттелуi. Қазақ және Орыс ғалымдарының зерттеу еңбектерi. Тұрмыс-салтқа байланысты шығармалар: Төрт түлiк мал жайындағы шығармалар: Аңшылық жайындағы өлең-жырлар.Наурыз туралы өлеңдер: Бесiк жыры, iйлену салтына байланысты өлеңдер. Той бастар. Жар-жар, сыңсу т.б.Көңiл-күйдi бiлдiретiн шығармалар-қрштасу, естiрту, жоқтау, көңiл айту т.б.Мақал-мәтелдер жиналу, жариялану, зерттелу тарихыЖұмбақтар. Жүмбақтың айтылу тарихынан.Ертегiлер. Жиналуы, зерттелуi, түрлерi, қиял-ғайып ертегiлер.Аңыз-әңгiме, әпсаналар мен мифтер. Күлдiргi әңгiмелер: Қожанасыр, Алдар Көсе, Асан Қайғы.Батырлар жыры. Батырлар жырының тарихпен байланыстылығы.